Уплыў ваеннай канфрантацыі з Вялікім княствам Маскоўскім на прыярытэты знешняй палітыкі Вялікага княства Літоўскага ў канцы XV – першай палове XVI ст.

Abstract

Канец XV – першая палова XVI ст. – пераломны момант у гісторыі не толькі ВКЛ, але і ўсѐй еўрапейскай цывілізацыі. Гэта быў час вялікіх геаграфічных адкрыццяў і зараджэння капіталістычных адносін, час пачатку ўзнікнення абсалютных манархій і зараджэння нацыянальных дзяржаў. З канца XV ст. Еўропа ўступiла i ў новы перыяд мiжнародных адносiн. У гэты час пачаў завязвацца шэраг вузлоў мiжнародных супярэчнасцей, якiя пагражалi войнамi. Па-першае, гэта было сутыкненне iнтарэсаў Iспанii, з аднаго боку, i Францыi i Англii, з другога, якое вылiлася ў канцы XV – першай палове XVI ст. у Iтальянскiя войны (1494 – 1559 гг.). Па-другое, узаемаадносiны еўрапейскiх дзяржаў з Асманскай iмперыяй, якая працягвала сваю экспансiю ў Еўропу. Па-трэцяе, барацьба памiж краiнамi Паўночнай Еўропы за панаванне на Балтыцы. На такiм фоне разгортвалiся падзеi, якiя склалi асноўны змест знешняй палiтыкi ВКЛ гэтага перыяду, i, фактычна, чацвѐрты вузел мiжнародных супярэчнасцей. Сутнасць яго склала супрацьстаянне дзвюх найбуйнейшых дзяржаў усходнееўрапейскага рэгіѐна – Вялікага Княства Маскоўскага і Вялікага Княства Літоўскага (далей – ВКЛ). Перманентнае ваенна-палітычнае змаганне за гегемонію ў рэгіѐне, у якое перараслі ліцвінска-маскоўскія адносіны, не прайшло незаўважаным і для іншых дзяржаў-суседзяў, паколькі фактычна ўсе яны ў той ці іншай ступені аказаліся ўцягнутыя ў гэты канфлікт.